Polaków portret własny 2022/25

Po rosyjskiej agresji na Ukrainę w Krakowie znalazły schronienie setki tysięcy osób uchodźczych. Władze samorządowe uruchomiły swoje zasoby organizacyjne i infrastrukturalne, ale to oddolny ruch obywatelski i solidarność mieszkańców spowodowały, że uciekający przed wojną znaleźli bezpieczny dom. To dzięki krakowianom uchodźcy i uchodźczynie mieli zapewnione zakwaterowanie, pomoc humanitarną, opiekę zdrowotną i wyżywienie. Szacuje się, że w 2022 roku na dworzec w Krakowie dotarło około dwóch milionów osób z Ukrainy. Miasto ze względu na swoje położenie było jednym z głównych węzłów komunikacyjnych. Wiele z przybyłych wówczas osób pozostało w Krakowie na stałe.

Reakcja mieszkańców Krakowa na kryzys uchodźczy wpłynęła na budowanie poczucia wspólnoty, nie tylko w mieście, ale również w Polsce, i odbiła się szerokim echem w światowych mediach. W „The New York Times”, BBC, „Der Spiegel”, „Die Zeit” czy „Le Monde” Kraków był przedstawiany jako przykład dla innych miast Europy ze względu na szybką, empatyczną reakcję ukazującą rolę współpracy między obywatelami, organizacjami pozarządowymi i administracją publiczną.

Obywatelski zryw – o tak niespotykanej skali – powoli jest zapominany. W momencie polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej chcemy pamięć o nim przywrócić i oddać cześć obywatelom Krakowa. Sceną ma być miasto: przestrzeń publiczna, ale i instytucje zaangażowane w pomoc w 2022 roku, takie jak teatry, muzea, galerie, domy kultury. Planowany cykl wydarzeń nawiązuje do legendarnej wystawy Polaków portret własny, stanowiącej przełom w oglądzie polskiej tożsamości. Ideą projektu jest wyrażenie solidarności z narodem Ukraińskim i wsparcie go w czwartym roku wojny oraz nakreślenie naszego portretu przez pryzmat pomocy sąsiadom.

Pierwsza wystawa z serii Polaków portret własny 2022/25 obejmie fotografię wernakularną oraz artefakty związane z działalnością pomocową. Ekspozycja otworzy się 23 października bieżącego roku w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK. Jej bazą będą materiały z domowych archiwów krakowian. Już dziś zachęcamy do przekazywania zdjęć i obiektów, które pomogą zilustrować prywatne historie związane z akcją pomocy. Za ich pośrednictwem zostanie stworzona panorama współczesności ukazująca poprzez pojedyncze gesty solidarności mieszkańców to szczególne w skali globalnej zjawisko.