Spotkanie wokół //Kina epoki nowofalowej// – trzeciego tomu //Historii kina//
Spotkanie wokół Kina epoki nowofalowej – trzeciego tomu Historii kina
15.01.2016 godz. 18
Opublikowano: 30.12.2015
Wraz z Wydawnictwem Universitas oraz Instytutem Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego zapraszamy w piątek 15 stycznia o godzinie 18 na spotkanie wokół książki Kino epoki nowofalowej. Historia kina, tom 3. W rozmowie wezmą udział jej redaktorzy: Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska oraz Rafał Syska. Prowadzenie: Jerzy Armata.
Z jednej strony – filmy wielkich autorów, z drugiej – pierwsze blockbustery. Ogarniające kolejne kraje „nowe fale”, kontestacja, wschodzące kinematografie tzw. Trzeciego Świata, artystyczny awans filmu animowanego i dokumentalnego – i nowatorskie strategie dystrybucyjno-marketingowe hollywoodzkich wytwórni, sukcesywnie wchłanianych przez konglomeraty medialno-biznesowe. Takie były dwie dekady, które przedstawiamy w trzecim tomie Historii kina. Po Kinie niemym i Kinie klasycznym, pora na Kino epoki nowofalowej. Epoki uważanej przez wielu za najważniejszą i najodważniejszą w dziejach sztuki filmowej. Prezentowany tom obejmuje burzliwe lata 60. i 70. Skutki zachodzących wówczas przemian – politycznych, światopoglądowych, mentalnych i obyczajowych – odczuwamy do dziś. Żyjemy w świecie, który właśnie wtedy zaczął się kształtować. To samo da się powiedzieć o ówczesnym kinie: erupcja wyjątkowych talentów, do jakiej doszło na progu lat 60., otworzyła przed sztuką filmową nowe, po dziś eksplorowane horyzonty. Opisania tego oszałamiającego bogactwem okresu podjęło się 33 filmoznawców z kilkunastu ośrodków polskich i zagranicznych. Liczymy, że ich fascynacja zjawiskami, o których piszą, udzieli się czytelnikom tej książki.
Lata 60. i 70. XX wieku – dwie dekady stanowiące przedmiot projektu – przyniosły najwybitniejsze dokonania artystyczne w historii kina światowego. Niektóre z tych dokonań doczekały się już kompetentnych omówień w polskim piśmiennictwie filmoznawczym, jak monografie wielkich reżyserów – Federica Felliniego, autorstwa Marii Kornatowskiej, czy Ingmara Bergmana, pióra Tadeusza Szczepańskiego, książka o kinie kontestacji Konrada Klejsy czy monografia francuskiej Nowej Fali autorstwa Tadeusza Lubelskiego. Brakowało jednak dotąd całościowego omówienia tej epoki dziejów kina, opartego na rzetelnej, ujednoliconej analizie historycznej; to właśnie cel projektu. Omówienie takie z jednej strony naświetla związki między poszczególnymi nurtami i zjawiskami kina narodowego, wskazuje wzajemne wpływy i przenikania, wyodrębnia cechy wspólne i fenomeny niepowtarzalne. Z drugiej strony, uwzględnia najświeższy stan badań i poddaje zjawiska filmowe próbie nowych, stosowanych dziś metodologii.
Dwa pierwsze tomy zbiorowej Historii kina, przygotowywane przez wieloosobowy zespół autorów z inspiracji Instytutu Sztuk Audiowizualnych UJ i opublikowane w Wydawnictwie Universitas pod redakcją Tadeusza Lubelskiego, Iwony Sowińskiej i Rafała Syski (tom I Kino nieme, Kraków 2009; tom II Kino klasyczne, Kraków 2011), zapoczątkowały w naszym piśmiennictwie syntetyczne ujęcie dziejów kina światowego, domagające się kontynuacji. Przyjęcie obu pierwszych tomów upewnia o przydatności całego przedsięwzięcia, zarazem jednak skłania do lepszego opracowania tomów następnych. Wśród nich właśnie obecny tom trzeci, jako obejmujący najważniejszy pod względem artystycznym okres dziejów kina, wymagał szczególnej staranności i metodologicznego namysłu. Projekt potrzebuje jednolicie zdefiniowanego estetycznego backgroundu, jakim był przełom pomiędzy klasyczną a nowofalową epoką kina. O ile temat każdego z 32 rozdziałów i podrozdziałów z osobna doczekał się już w polskim piśmiennictwie filmoznawczym pełnego lub cząstkowego omówienia, o tyle próby syntetycznego opracowania całego okresu dotychczas nie podjęto. Zbliżoną funkcję pełniła jedynie autorska książka Andrzeja Wernera Dekada filmu (Warszawa 1997), mająca charakter krytycznofilmowego opracowania kina lat sześćdziesiątych XX wieku. Pora na nowoczesną naukową syntezę całego zjawiska, opartą na rzetelnej analizie historycznej i weryfikującą dotychczasowy stan wiedzy, określającą wpływ kina nowofalowego na przemianę zbiorowej mentalności w okresie granicznym między epoką nowoczesną a ponowoczesną. [informacja pochodzi z materiałów prasowych Wydawnictwa Universitas]
Spotkanie odbędzie się w sali audiowizualnej. Podczas wydarzenia wszystkie trzy tomy Historii kina będą do nabycia w promocyjnych cenach.
W spotkaniu wezmą udział znani polscy filmoznawcy – redaktorzy tomu oraz wybrani autorzy znajdujących się w książce tekstów.
Tadeusz Lubelski – z wykształcenia polonista, z uprawianych specjalności – krytyk i historyk filmu, tłumacz. Specjalizuje się w historii filmu polskiego oraz w historii kinematografii europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem francuskiej. Bliskie jest mu widzenie badań filmoznawczych w rozległym kontekście kultury i historii; traktuje pracę historyka filmu jako prowadzenie udokumentowanej narracji literackiej. Członek prezydium Komitetu Nauk o Sztuce PAN (w latach 2007–2011 jego przewodniczący); członek Europejskiej Akademii Filmowej (od 2006), Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych (od 2011), Rady Redakcyjnej „Kwartalnika Filmowego”. Przewodniczy Radzie Programowej Krakowskiego Festiwalu Filmowego (od 2002). Wypromował dotąd 16 doktorów i 126 magistrów. W latach 1981–1984 był kierownikiem Zakładu Filmu i TV Uniwersytetu Jagiellońskiego, następnie pracował jako adiunkt (1984–1992), z tym, że w latach 1989–1993 był lektorem języka polskiego na Sorbonie, następnie powrócił na macierzystą uczelnię. W 1993 uzyskał na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie nauk o sztuce na podstawie rozprawy pt. Strategie autorskie w polskim filmie fabularnym lat 1945–1961. W 2002 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych, od 2002 był zastępcą dyrektora, a w latach 2008-2012 dyrektorem Instytutu Sztuk Audiowizualnych UJ, następnie pozostał pracownikiem Instytutu. Jest zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika „Kino” (od 1994), członkiem rady redakcyjnej „Kwartalnika Filmowego”, członkiem Europejskiej Akademii Filmowej (od 2006), członkiem Komitetu Nauk o Sztuce PAN (w latach 2007–2011 był jego przewodniczącym), członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów (od 2011), współpracował jako recenzent z „Tygodnikiem Powszechnym”. Jest członkiem Rady Naukowej Instytutu Sztuki PAN i Polskiego Słownika Biograficznego oraz Zarządu Samodzielnej Sekcji Piśmiennictwa Filmowego przy Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. W latach 1995–2001 i 2006 był dyrektorem programowym Krakowskiego Festiwalu Filmowego, a następnie przewodniczył jego Radzie Programowej. Od 1995 był przewodniczącym jury Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy o Filmie dla Młodzieży Szkół Średnich (następnie ponadgimnazjalnych). Specjalizuje się w historii filmu polskiego oraz w historii kinematografii europejskich, a zwłaszcza kina francuskiego. Jest redaktorem pierwszej polskiej tematycznej Encyklopedii kina (wyd. I – 2003, wyd. II – 2010) oraz współredaktorem serii Historia kina (tom 1 Kino nieme (2009), tom 2 Kino klasyczne (2011), tom 3 Kino epoki nowofalowej (2015).
Iwona Sowińska – adiunkt w Instytucie Kultury na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest autorką wielu artykułów dotyczących historii i teorii filmu, muzyki filmowej oraz kina współczesnego, opublikowanych w tomach zbiorowych, czasopismach naukowych i popularnych, a także dwóch książek: Dźwięki i obrazy. O słuchaniu filmów (2001) i Historia polskiej muzyki filmowej 1945–1968 (2006). Za drugą książkę została wyróżniona przez Polski Instytut Sztuki Filmowej nagrodą im. Bolesława Michałka dla najlepszej książki filmowej roku 2007. Współpracowała z Filmoteką Narodową w Warszawie jako konsultantka projektu wydawnictwa "Chopin. Filmowe motywy" i zarazem autorka tekstu Chopin w polskich filmach, zamieszczonego w książce towarzyszącej płytom (2010). Ponadto jest autorką ponad stu haseł w pierwszej polskiej Encyklopedii kina (red. T. Lubelski; 2003 i 2010), a także współredaktorem naukowym i jednym z autorów czterotomowej Historii kina. Wkrótce skończy książkę Chopin idzie do kina, poświęconą filmowym biografiom kompozytora oraz obecności jego muzyki w kinie polskim i światowym.
Rafał Syska – adiunkt habilitowany w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historyk filmu i specjalista od kina współczesnego. Autor kilku książek, kilkunastu artykułów i esejów naukowych poświęconych zjawiskom najnowszego kina, przemocy w filmie, neomodernizmowi i slow cinema, a także z zakresu analizy i historii filmu. Prowadzi zajęcia z kierunków filmu współczesnego, metodologii badań nad historią filmu, krytyki filmowej, historii filmu klasycznego i nowofalowego, a także z wprowadzenia do wiedzy o filmie. Obecnie w kręgu jego zainteresowań znajduje się zjawisko slow cinema i przemiany narracyjno-inscenizacyjne kina najnowszego. Dotychczas wydał między innymi Film i przemoc. Sposoby obrazowania przemocy w kinie (2003), Zachować dystans. Filmowy świat Roberta Altmana (2008), Poezja obrazu. Filmy Theo Angelopoulosa (2008), Filmowy neomodernizm (2014). Był redaktorem Słownika filmu (2005, II wydanie 2010) i książki Adaptacje literatury amerykańskiej (2011) oraz współredaktorem trzytomowej serii Mistrzowie kina amerykańskiego (2006–2009) oraz czterotomowej Historii kina (od 2009). Stypendysta Fundacji Tygodnika „Polityka”, Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej i Fundacji Kościuszkowskiej. W 2012 roku visiting scholar na Columbia University w Nowym Jorku i University of Southern California w Los Angeles. Dwukrotny kierownik grantów Komitetu Badań Naukowych i Narodowego Centrum Nauki. Pomysłodawca, założyciel i redaktor naczelny czasopisma o tematyce audiowizualnej „EKRANy” (od 2011). Kurator wystawy Stanley Kubrick w Muzeum Narodowym w Krakowie (2014 – nagroda Wydarzenie Kulturalne Roku III Programu Polskiego Radia).
Jerzy Armata (prowadzący) – krytyk filmowy i muzyczny, dziennikarz, pedagog. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego (1977). W latach 1977–1990 kierownik Działu Filmów Oświatowych i Festiwali w Okręgowym Przedsiębiorstwie Rozpowszechniania Filmów w Krakowie. W latach 1985–1991 – adiunkt w Pracowni Filmu Animowanego krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 1991 r. – redaktor w Studiu Filmów Animowanych w Krakowie, w latach 1992–2011 – redaktor w krakowskim oddziale „Gazety Wyborczej”. Od 2012 – redaktor naczelny „Magazynu Filmowego SFP”. Współpracuje między innymi z „Kinem”, „TVPro” i serwisem Portalfilmowy.pl. Laureat nagrody Stowarzyszenia Filmowców Polskich za publikacje poświęcone polskiemu filmowi animowanemu (1989) oraz nagrody SDP dla najlepszego publicysty Małopolski (2012). Autor cykli telewizyjnych poświęconych filmom krótkometrażowym („Małe Kino”, „Dwóch ludzi z filmem”, „Anima”), felietonista Radia Kraków. Selekcjoner i juror wielu festiwali filmowych. Członek Rady Programowej Krakowskiego Festiwalu Filmowego. Dyrektor artystyczny Tarnowskiej Nagrody Filmowej, uhonorowanej w 2011 roku nagrodą Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii najlepsze wydarzenie krajowe. Twórca Akademii Filmowej w Tarnowie, nominowanej w roku 2010 do nagrody Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii edukacja młodego widza. Ekspert Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Wiceprzewodniczący krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Filmowców Polskich, członek zarządów: Koła Realizatorów Filmów dla Dzieci i Młodzieży oraz Sekcji Filmu Animowanego SFP. Autor monografii: Studio Filmów Animowanych w Krakowie (1995) oraz Filmowy Tarnów. 25 lat Tarnowskiej Nagrody Filmowej (2012), współautor wielu książek (między innymi Kino końca wieku (2000), Kręci nas Zebra. 20 lat Studia Filmowego Zebra (2008), Historia kina polskiego (2006), Polski film animowany (2008), Amerykański sen (2009), encyklopedii – między innymi Encyklopedia kina (2003), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Film. Kinematografia (1994), Aktualizacje encyklopedyczne. Suplement do Wielkiej ilustrowanej encyklopedii powszechnej Wydawnictwa Gutenberga, t. 8, Film (1997), Encyklopedia Krakowa (2000), leksykonów i katalogów o tematyce filmowej. Kurator retrospektyw twórczości mistrzów polskiej animacji na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Era Nowe Horyzonty: w 2007 – Juliana Józefa Antonisza, w 2008 – Alexandra Sroczyńskiego (z tej okazji – książka Kino-Olo, czyli Alexander Sroczyński Show), w 2009 – Piotra Dumały (której towarzyszyła książka Śnione filmy Piotra Dumały), w 2010 – Daniela Szczechury (książka Hobby animacja. Kino Daniela Szczechury), w 2011 – Mariusza Wilczyńskiego (książka Z Armatą na Wilka. Animowany blues Mariusza Wilczyńskiego, uhonorowana Nagrodą Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej), w 2012 – Witolda Giersza (książka Witold Giersz – malarz ekranu napisana wspólnie z Joanną Prosińską-Giersz). Współautor – z Natalią Chojną – wystawy (i towarzyszącego jej albumu) 65 lat polskiej animacji dla dzieci.